Een tijd geleden sprak ik een mevrouw die me consulteerde voor depressieve klachten. Het was geen eerste gesprek. Bij de start van het gesprek vertelde ik haar dat ik nieuwsgierig was naar 2 dingen. Eén: wanneer hadden de depressieve klachten minder dan normaal gespeeld? Ik vertelde dat die vraag bij me speelde omdat ik vaak gemerkt heb dat goeie inspiratie kan gevonden worden in deze momenten.

Er was ook een andere nieuwsgierigheid maar ze koos de eerste. We hadden een heel gesprek en op het einde vroeg ik haar wat ze er uit meenam. Ze antwoordde hoe goed het geweest was dat ik haar voorgesteld had om het over de betere momenten te hebben. Als ik dat niet gedaan had, had ze zich verplicht gevoeld het over de recente slechtste dagen te hebben. En ze dacht dat dit niet goed zou hebben uitgedraaid.

Spreken over problematische of pijnlijke ervaringen heeft niet altijd positieve effecten op mensen. Het kan nare ervaringen weer helemaal wakker maken.

Plus: negatieve conclusies over de eigen identiteit.

Plus: hopeloosheid.

Maar hoe creëer je ruimte om het te hebben over impactvolle psychosociale problemen terwijl je je gesprekspartner beschermt tegen onnodig negatieve identiteitsconclusies en tegen hopeloosheid?

Hier zet ik enkele opties op een rijtje:

1.  Hou persoon en probleem uit elkaar en onderzoek

• de naam die je gesprekspartner zelf aan het probleem geeft,
• de effecten van het probleem op diens leven,
• wat je gesprekspartner vindt van die effecten,
• waarom je gesprekspartner bezwaar heeft tegen die effecten: welke doelen, verlangens, dromen, hoop, overtuigingen … verdrukt worden door het probleem. En heb het op een rijke manier over die doelen, verlangens,…

2. Onderzoek samen kritisch de rol van de context in de impact van het probleem: bv machtstechnieken die gebruikt worden door anderen, verwachtingen die als vanzelfsprekend gezien worden door de omgeving, …

3. Zigzag tussen spreken over

• het probleem,
• initiatieven van je gesprekspartner om de invloed van het probleem te verminderen,
• hoe je gesprekspartner op de been blijft & over
• sprankelende ervaringen.

4. Wees geïnteresseerd in levensgebieden die ontsnappen aan de impact van het probleem.

5. Onderzoek samen hoe vooruitgang er zou kunnen uitzien (in de ogen van de persoon zelf en in de ogen van anderen): en doe dat heel concreet!

6. Maak gebruik van de verschillende mogelijkheden van een schaal om een rijk schaalgesprek te voeren.

7. Vraag aan je gesprekspartner toestemming om met anderen te mogen delen wat je leert in het gesprek (over de coping initiatieven bv maar ook over hoe bepaalde problemen tewerk gaan).

Hoe draag jij bij tot een veilige gespreksruimte om het over pijnlijke dingen te hebben?

En als jij degene bent die het over echt pijnlijke dingen uit jouw leven hebt: wat maakt het voor jou veilig?

Wil je deze opties meer in de vinger krijgen? Check het aanbod op narratievetherapie.nl.

[Via ‘Buy me a coffee’ kan je een kleine bijdrage geven om dit blog te steunen.]