In de psycho-sociale hulpverlening wordt vaak gedacht en gesproken in termen van ‘problemen’.
‘Wat is het probleem? Wat zijn de problemen?’
Daar is een probleem mee.
In ons hoofd is het begrip ‘probleem’ immers onlosmakelijk verbonden met het begrip ‘oplossing’.
Probleem <=> Oplossing
Je kan de term ‘problemen’ niet gebruiken zonder ook te denken aan ‘oplossingen’.
Dat is perfect … als er oplossingen zijn.
Maar mensen hebben ook te maken met vervelende, lastige, zware, moeilijk uit te houden, verschrikkelijke, absurde, onrechtvaardige, onontwarbaar-ingewikkelde, onwrikbare of steeds veranderende ’toestanden’ waar geen oplossing voor is.
Toestanden waar ze onder lijden.
Toestanden.
Met die ’toestanden’ kloppen mensen soms aan bij hulp- en zorgverleners (of die komen zelf aankloppen).
Die … Wij beginnen te denken in termen van ‘problemen’ en hopen dat we kunnen bijdragen aan een oplossing.
Zo hebben we het geleerd.
We hebben kennis en vaardigheden die ‘oplossend’ of ‘oplossingsgericht’ zijn.
(We hebben zelfs ‘oplossingen’ voor onoplosbare toestanden: die moet je ‘aanvaarden’, of ‘een plek geven’, ‘ermee leren leven’ door bv je denken aan te passen of je vooral te richten op je krachten of je waarden.)
Dat varkentje zullen we wel wassen.
Maar wat als het varkentje smerig blijft, of altijd maar opnieuw smerig wordt?
De presentiebenadering wijst erop dat het gevaar dan opduikt dat we cliënten in de steek laten.
Geen (hoop op) oplossing: einde zorg.
Zij stellen voor om te denken in termen van lijden, en om daarin (te proberen) aan te sluiten bij de lijdende ander.
(Niet steeds makkelijk: de lijdende ander, die kan bij ons een flinke neiging oproepen om afstand te nemen. Het voelt bloot en schrijnend om buiten het problemen-oplossingen-kader bij die ander te zijn.)
Vanuit dat aansluiten kunnen we misschien komen bij de vraag wat zinvol kan zijn om te doen, wat we hierin kunnen betekenen.
Kan ons niet-in-de-steek-laten dan iets gaan betekenen dat het lijden (soms) wat lichter, of draaglijker, of minder eenzaam maakt?
Johan Van de Putte
PS Overigens is het ook een vraag hoe mensen lijden onder een (oplosbaar) probleem, en wat dat betekent voor hen, los van oplossingen die er misschien wel kunnen komen.
Nog een PS. Het nieuwste boek over de presentiebenadering is een aanrader: Praktijkboek Presentie.
Een laatste PS In België vind je o.a. vorming over de Presentie-benadering op presentie.vlaanderen
Nieuwsbrief
Een mailtje na een nieuw artikel?
De zin “Geen (hoop op) oplossing: einde zorg” raakte me. Er is mij ooit gezegd:’je ben te gecompliceerd, je kunt beter stoppen met (alle) therapie’…..